Τα ψηλά βουνά
Γεννούν μία ιδιόμορφη αίσθηση τα ψηλά βουνά. Κόντρα στη λογική του κόσμου. Ενώ δείχνουν τον ουρανό, μας πάνε προς τη γη.
Όσον αφορά την καθημερινότητα, δίχως γνώσεις ψυχολογίας, αντιλαμβάνομαι μία υποσυνείδητη επίδραση του τοπίου πάνω στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος της πόλης, που περπατά ανάμεσα στα πελώρια κτίρια των μεγαλουπόλεων, νιώθει μικρός μπροστά τους. Όπως νιώθει μικρός κι αυτός που μετριέται μπρος στα βουνά. Όμως – κι εδώ κρύβεται η παγίδα – μολονότι το αίσθημα της μικρότητας μοιάζει το ίδιο, δεν είναι. Ο πρώτος νιώθει μικρός μπρος στα κατασκευάσματα του ανθρώπου, του είδους του· ο δεύτερος νιώθει μικρός μέσα στον κόσμο.
Σε μία συνέντευξη του Δημήτρη Χαΐνη Αποστολάκη (μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ) λέει: “Προσέξτε ότι παλιότερα τα ψηλότερα κτίρια ήταν εκκλησίες ή παλάτια. Τώρα τα ψηλότερα κτίρια είναι οι ουρανοξύστες μεγάλων επενδυτικών εταιριών.” Αυτό είναι και η λυδία λίθος για τη μικρότητα που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος εν γένει, και πιο συγκεκριμένα εμείς, οι σύγχρονοι άνθρωποι της πόλης και του τσιμέντου. Ναι, ως άνθρωποι, είμαστε μικροί. Αλλά μπροστά σε τί;
Σ’ αυτήν την ποιοτική διαφορά λοιπόν είναι που κρύβεται η ομορφιά των ψηλών βουνών. Όταν ο κόσμος γύρω σου απαρτίζεται από ογκώδης όγκους, φτιαγμένους από ανθρώπους, είτε θα υποταχθείς στο μεγαλείο του είδους μας, είτε θα επαίρεσαι πως το είδος μας είναι ο υπέρτατος σκηνογράφος του κόσμου τούτου, και τότε θ’ αλλοτριωθείς. Όταν ο κόσμος γύρω σου εμπεριέχει (και) όγκους που ξεπερνάνε τα μέτρα και τις ικανότητές σου, και τότε ξαναβρίσκεις αυτό που λέμε το μέτρο του ανθρώπου. Και το κυνηγούμε δια βίου.
Άλλωστε, τα ψηλά βουνά ανέκαθεν είχαν ξεχωριστή σημασία για τους ανθρώπους. Από άποψη στρατηγικής είναι ορόσημα. Από άποψη αρχιτεκτονικής είναι πρότυπα. Από άποψη μηχανικής είναι εμπόδια. Από άποψη εξερεύνησης είναι παραμυθιακά. Από άποψη παραμυθιακή είναι σύνορα ανάμεσα σε διαφορετικούς κόσμους. Μία έξαψη του φαντασιακού κι ένα δέος. Μία ανύψωση πάνω από τα αμειγώς γήινα, και μία απλοχωρία που μπορεί να μερώσει τη στεναχώρια μας. Μία ήσυχη φιλοξενία, και μία άγρια ομορφιά. Και στις κορυφές τους να γεννώνται μύθοι, θρύλοι και θεοί.
Η στιγμή που εκτίμησα τα ψηλά βουνά ήταν όταν βρέθηκα σε μία χώρα με απέραντες πεδιάδες. Εκεί και τότε κατάλαβα για πρώτη φορά τη σημασία των βουνών. Μόνο εκεί και τότε μπόρεσα να νιώσω, όσο μπόρεσα, το στίχο του Σεφέρη:
“ο τόπος μας είναι κλειστός, όλο βουνά που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό, μέρα και νύχτα”
Ο τόπος αυτός που ονομάζουμε Ελλάδα περικλείεται από βουνά, από πέτρα. Αφενός είν’ η πέτρα, αφετέρου η θάλασσα και η αρμύρα, που σκαλίζουν αυτήν την πέτρα. Κι ο άνθρωπος στο ενδιάμεσο αυτής της μέγγενης. Aυτής της αέναης φυσικής διαλεκτικής.
