Σύνταξη
Παρόλες τις τόσες διαβεβαιώσεις για τον σταδιακό εξορθολογισμό της ζωής των ανθρώπων, κρύβεται ακόμα πολύ παράλογο στη βάση της σύγχρονης ζωής. Και δεν εννοώ το καλώς εννοούμενο παράλογο του μύθου και της παράδοσης – όπου κι όσο αυτό ακόμα αντέχει, αλλά το παράλογο εκείνο που ενώ παρουσιάζεται ως λογικό, είναι καθόλα άνευ νοήματος ή (λογικής) εξήγησης. Η σύνταξη είναι τρανταχτό παράδειγμα.
Υπάρχει σε πολλές και διάφορες θρησκείες, και βέβαια και στο Χριστιανισμό, η έννοια της μετέπειτα ζωής. Εκείνη, δηλαδή, η ζωή, διαφορετική από την βιωμένη, που αρχίζει μετά θάνατον. Έτσι τουλάχιστον την περιγράφουν οι θρησκείες και η κειμενογραφία τους. Κυριολεκτώντας, η μετέπειτα αυτή ζωή λειτουργεί σαν σημείο αναφοράς για τη βιωμένη ζωή, γεννώντας ελπίδες και φόβους στους ζωντανούς. Εργαλειοποιείται ανέκαθεν για την επιβολή κανόνων ηθικής οι οποίοι εντάσσονται στην γενικότερη κοσμοαντίληψη της θρησκείας που τους γεννά. Δεν χρειάζεται να γίνει εκτενέστατη αναφορά στην ιστορική εξέλιξη αυτού του φαινομένου, πάνω κάτω έχουμε μία εικόνα σε τί αναφέρομαι. Ειρήσθω εν παρόδω, ενδεχομένως οι διαφορές στη μορφή της μετέπειτα ζωής, εκείνου του επέκεινα που κρέμεται πάνω από τη βιωμένη ζωή, και η σχέση που αυτή έχει με τη βιωμένη ζωή να αξίζει να εξερευνηθεί με κάποια άλλη ευκαιρία – Άδης εναντίον Παραδείσου, για παράδειγμα. Για τώρα, ας επικεντρωθούμε στα απόνερα που αυτές οι μεταθάνατιες υποσχέσεις έχουν αφήσει στην εργασιακή ζωή των σύγχρονων ανθρώπων – των τόσο, μην ξεχνάμε, λογικών.
Η σύνταξη που λαμβάνουν οι άνθρωποι που δεν εργάζονται πια – θα αφήσουμε έξω από αυτήν την κουβέντα τους ανθρώπους που δεν εργάζονται λόγω φυσικών δυσκολιών ή ανικανότητας – έχει όλα τα στοιχεία της μεταθανάτιας ζωής που υπόσχεται η θρησκεία. Οι ομοιότητες είναι αρκετές για να μας προβληματίσουν, και, γιατί όχι, να μας διασκεδάσουν.
- Κερδίζεται:
Η μεταθανάτια ζωή δεν είναι ίδια για όλους. Έχει διαφορετικές μορφές κι εκφάνσεις, αναλόγως με τη διαγωγή που θα δείξεις στην βιωμένη ζωή. Αντίστοιχα και η σύνταξη δεν είναι ίδια για όλους. Ανάλογα με το πόσες ώρες εργάστηκες και σε ποιόν τομέα, σου αναλογεί και αντίστοιχη αποζημίωση. - Σε συμμορφώνει:
Χοντρικά, ανάλογα με την εν ζωή διαγωγή σου, λαμβάνεις και ανάλογη μεταχείριση όταν πεθάνεις. Χοντρικά, αν δεν είσαι τεμπέλης, θα λάβεις αποζημίωση όταν πια θα φτάσεις στην ηλικία εκείνη που είναι αποδεκτό να είσαι τεμπέλης – η αναλογία εργασίας και αποζημίωσης εδώ δεν είναι δεδομένη. - Σε απελευθερώνει:
Σε αυτή τη ζωή οφείλεις να είσαι καλός, συνετός και να συμμορφώνεσαι με τας αρχάς και τας γραφάς. Κι αν τα καταφέρεις, μετά θάνατον θα μπορέσεις “βρε αδερφάκι μου να ξεσκάσεις” και να χαρείς παραμυθιακές, ειδυλλιακές και απερίγραπτης ηδονής καταστάσεις – πάντα μακάρια βεβαίως βεβαίως. Έτσι, όταν με το καλό αξιωθείς να συνταξιοδοτηθείς θα κάνεις ό,τι δεν προλάβαινες πριν. Θα διαβάσεις (όσο ακόμα βλέπεις), θα ταξιδέψεις (όσο σε παν τα πόδια σου), θα ξεκουραστείς (θες δε θες), και βέβαια θα αφιερώσεις χρόνο σε όλα αυτά που πάντα ήθελες αλλά δεν προλάβαινες. Μουσική, ζωγραφική, μαγειρική, ξυλογλυπτική, ζαχαροπλαστική, συλλογή γραμματοσήμων.. οι δυνατότητες σου θα περιορίζονται μόνο από τη φαντασία σου. Κι από τις συστάσεις των γιατρών. - Σε αποκαθιστά:
Στο επέκεινα θα είσαι μόνο με όσους ζήσαν τη ζωή τους πάνω κάτω όπως εσύ. Σκέψου το λάδι με το νερό. Έκαστος εφ’ ω ετάχθη. Κι αυτή θα είναι η δική σου αναγνώριση – ίσος μεταξύ ίσων, όμοιος με τους όμοιους. Αναγνώριση. Έτσι κι ο συνταξιούχος. Αναγνωρίζεται για τη δουλειά του, για τις ώρες που έδωσε εις τον της κοινωνίας αγώνα για ευημερία κι ανάπτυξη. Σύνταξη σημαίνει πως δεν ήσουν ρεμπεσκές. Ή τουλάχιστον όχι πολύ. Η μόνη διαφορά εδώ μεταξύ του επέκεινα και της σύνταξης είναι πως ως συνταξιούχος δικαιούσαι και μειωμένο εισιτήριο στα Μέσα και σ’ ορισμένα θεάματα. Καθόσον γνωρίζω, τέτοια πρόβλεψη δεν υπάρχει για τους πεθαμένους.
(Αυτό είναι από τα πιο αξιόλογα ευφυολογήματα της γραφειοκρατίας. Ο απόλυτος εξορθολογισμός του παράλογου. Σε τέτοιο βαθμό που ο σύγχρονος συνταξιούχος ομοιάζει με τους νεκρούς άλλων εποχών.)
Κι όλη αυτή η υποσχολογία εργαλειοποιείται σε τέτοιο βαθμό που φτάνει σε σημείο να γίνει στίγμα, απειλή, ακόμα και ‘ισχυρό χαρτί διαπραγμάτευσης’, όπως ακούμε συχνά να λεν.
Μεταξύ φίλων:
– Τα έμαθες; Βγήκε στη σύνταξη.
– Σύνταξη; Καλά, πόσο χρονών είναι;
– Δεν ξέρω ακριβώς, αλλά είναι μεγάλος.
– Ήταν δηλαδή η ώρα του να σχολάσει, ή …;
– Ναι ρε, δούλεψε πολύ, πλήρωσε και μόνος του για τα τελευταία ένσημα και τώρα τη δικαιούται.
– Αλίμονο σε μας. Έχουμε δρόμο ακόμα… Αλλά, όταν βγούμε στη σύνταξη, ε ρε τί έχει να γίνει!
– Δε ξέρω. Δε θέλω να το σκέφτομαι. Τί θα κάνω με τόσο ελεύθερο χρόνο;
Συμπερασματικά, προς απανταχού ασφαλισμένους κάθε ταμείου: οι υποσχέσεις, αν δοθούν σωστά, είναι εξαιρετικά λειτουργικές. Και κίνητρο παρέχουν, κι εμπιστοσύνη εμπνέουν, και δίνουν στα πράγματα μια βεβιασμένη και προ-ορισμένη πορεία.
*Υπόσχομαι να αναθεωρώ το παραπάνω κείμενο μέχρι να βγω στη σύνταξη. Μετά θα ασχοληθώ με εκείνα τα άλλα πράγματα που δεν ασχολούμαι τώρα. Καλές δουλειές να έχουμε!
